ရန္ကုန္၊ ” ဥပေဒစိုးမိုးေရးကေတာ့ အိမ္ထဲမွာ ေနရင္ မုဒိမ္းက်င့္ သတ္ခံရတယ္။ အျပင္သြားရင္လဲ မုဒိမ္းက်င့္ အသတ္ခံရတယ္။ တကၠစီစီးရင္လဲ တကၠစီသမားက မုဒိမ္းက်င့္ သတ္တယ္။ ႏိုက္ကလက္သြားရင္ ခုံနဲ႔ဝိုင္း႐ိုက္ သတ္တယ္။ တရား႐ံုးသြားလို႔ရွိရင္လဲ တရား ႐ံုးေတြမွာ ထမင္းဝဝစားထားဆိုၿပီး ေျပာေနသူ ေတြ ရွိတယ္။ လူသတ္တဲ့အမႈေတြက မေပၚဘူး။ တရားခံေတြက ရာဇဝတ္မႈေတြကေန ေျပးလြတ္ ေနတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီလို အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္တဲ့အတြက္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကေတာ့ အေတာ္ႀကီး ၿပိဳက်ပ်က္စီးေနတယ္လို႔ ေျပာရ မွာပဲ”ဟု တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အေျခအေနႏွင့္ ပတ္သက္၍ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးသိန္း သန္းဦးက မွတ္ခ်က္ျပဳ ေျပာဆိုသည္။
တရားစီရင္ေရးက႑အတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို စီမံခ်က္မ်ားခ်မွတ္ကာ လုပ္ေဆာင္ ေနသည္ကို ေတြ႕ရေသာ္လည္း စစ္အစိုးရလက္ထက္အတြင္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေခါက္႐ိုးက်ဳိးခဲ့သည့္ စနစ္ယႏၲရားမ်ားႏွင့္ ျပည္သူအၾကား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ေဆာင္ရာတြင္ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုအထိ ၾကာျမင့္ႏိုင္သည္ဟု သံုးသပ္ ေျပာဆိုသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ဒီမိုကေရစီလမ္း ေၾကာင္းေပၚသို႔ ေရာက္ရွိေစရန္ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္သည့္ကာလ တစ္ခုကို ျဖတ္သန္းရာတြင္ အစိုးရအေနျဖင့္ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ တရားမွ်တမႈဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားသည္ စိန္ေခၚ မႈမ်ားျဖစ္ၿပီး ႀကိဳးစားေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာဆိုထားသည္။
”တရားစီရင္ေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တရား စီရင္ေရးမွာ သူတို႔ေတြ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေနတယ္။ စီမံခ်က္ေတြနဲ႔ေပါ႔။ အသိအမွတ္ ျပဳပါတယ္။ သို႔ရာတြင္ အဲဒီအတိုင္းခ်ည္းပဲေတာ့ မျဖစ္ေသးဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ဘက္ကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမုိးမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ တရားစီရင္ ေရးမွာ ရာဇဝတ္တရားစီရင္ေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ တရား႐ံုးတို႔ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးတို႔ကေတာ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနတာကို ေတြ႕ရ တယ္။ သို႔ရာတြင္ အျခားတစ္ဖက္မွာေတာ့ တရား ဥပေဒစိုးမိုးေရးေဆာင္ရြက္တဲ့ ငည်အငအကအငသည ေတြ၊ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနလို ဌာနေတြကေတာ့ ဘာမွေတာ့ မေျပာင္းလဲဘူး။ ဘာမွလဲ မလုပ္ ေပးႏိုင္ဘူး။ ေျပာလဲ မေျပာဘူး။ တုပ္တုပ္မွ် မလႈပ္ဘူး”ဟု ဦးသိန္းသန္းဦးက သူ၏အျမင္ ကို ဆက္လက္သံုးသပ္ျပသည္။
ေျခ/ဥ ျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး
၂ဝဝ၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပ႒ာန္း ခ်က္ အခန္း(၈) ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံသားမ်ား မူလ အခြင့္အေရးႏွင့္ တာဝန္မ်ားက႑တြင္ ပုဒ္မ ၃၄၇ ၌ ျပ႒ာန္းခ်က္အရ ႏိုင္ငံေတာ္သည္ မည္ သူကိုမဆို ဥပေဒအရာတြင္ တန္းတူညီမွ်အခြင့္ အေရး ရရွိေစရမည္။ ဥပေဒ၏ အကာအကြယ္ ကိုလည္း တန္းတူညီမွ်စြာ ရယူပိုင္ခြင့္ေပးရမည္ ဟု ျပ႒ာန္းထားသည့္အျပင္ ပုဒ္မ-၃၇၅ တြင္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း စြပ္စြဲခံရသူ တစ္ဦးဦး သည္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ခုခံေခ်ပခြင့္ ရွိေစရမည္ ဟု အတိအလင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
ထိုအျခင္းအရာသည္ ႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္ အတြက္ ဥပေဒအကာအကြယ္ကို အျပည့္အဝ ေပးထားျခင္းလည္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အဆုိပါ ျပ႒ာန္းခ်က္သည္ စာရြက္ေပၚတြင္ ေဖာ္ျပပါရွိ သည့္ အေျခအေနထက္ ျပည္သူမ်ား၏ လက္ ေတြ႕ဘဝတြင္ ထိေရာက္စြာ လိုက္နာက်င့္သံုး၍ ျပည္သူမ်ားအား ဥပေဒအကာအကြယ္ကို အ ျပည့္အဝ ေပးအပ္ႏိုင္ပါက အက်ဳိးရွိႏိုင္မည့္ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။
ထို႔အျပင္ တရားစီရင္က႑အတြင္း ဥပေဒ ႏွင့္မညီသည့္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား၊ ဆုံးျဖတ္ ခ်က္မ်ားကို ခ်မိျခင္း သို႔မဟုတ္ ဥပေဒအား ေက်ာ္လြန္၍ ဆုံးျဖတ္မိပါက အမ်ားျပည္သူေတြ အတြက္ ဆံုး႐ံႈးနစ္နာမႈမ်ား ရွိလာႏိုင္သည္။ ထို႔ အတူ ဆႏၵ၊ ေဒါသ၊ ဘယာ၊ ေမာဟ စသည့္ အဂတိတရားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ဆက္ႏႊယ္ကာ စီရင္ဆံုးျဖတ္မိျခင္းသည္လည္း ျပည္သူမ်ား အတြက္ ဆံုး႐ံႈးနစ္နာမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚႏိုင္သကဲ့သို႔ ထိုကဲ့သို႔ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ အဂတိလိုက္ စားမႈ ေျမာက္ျခင္းေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ား နစ္နာမႈ မရွိေစရန္အတြက္လည္း သက္ဆိုင္ရာတာဝန္ရွိ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအေနျဖင့္ သတိျပဳသင့္သည္။
လူမႈကြန္ရက္တြင္ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့သည့္ တရားစီရင္ေရး
ၿပီးခဲ့သည့္ရက္ပိုင္းအတြင္းက လူမႈကြန္ရက္ စာမ်က္ႏွာမ်ားအတြင္း ပ်ံ႕ႏွ႔ံခဲ့သည့္ သတင္း စကားမ်ားက ျပည္သူမ်ားအၾကား စိတ္ဝင္စားမႈ မ်ားျပားခဲ့သည္။ မႏၲေလးတိုင္း ျပည္ႀကီးတံခြန္ တရား႐ံုးတြင္ ျဖစ္ခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ စဥ့္ကူးၿမိဳ႕ နယ္ တရား႐ံုးတြင္ျဖစ္ခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ား ျဖစ္ သည္။ အဆိုပါျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ အမႈအေျခအေန ကို ေသခ်ာသိရွိျခင္း မရွိေသာ္လည္း ¤င္းတို႔၏ ေျပာဆိုခ်က္မ်ားအရ ဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မွ အကာအကြယ္ေပးထားသည့္ အေျခခံ အခြင့္ အေရးအခ်ဳိ႕ ေပ်ာက္ဆံုးေနသည့္ အခ်က္မ်ား ကို ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း ဥပေဒပညာရွင္အခ်ဳိ႕က သံုးသပ္ၾကသည္။
မႏၲေလး ျပည္ႀကီးတံခြန္ တရား႐ံုးအတြင္း ျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ အမႈတြင္ အမိန္႔ခ်မွတ္သည့္ အမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ နစ္နာသည္ဟုဆိုကာ ေရွ႕ ေနျဖစ္သူမွ တရား႐ံုးအား ဖိနပ္ျဖင့္ ပစ္ေပါက္ ခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္တစ္ခု ျဖစ္ေပၚခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ျဖစ္စဥ္တြင္ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန မ်ား၏ သံုးသပ္ခ်က္အရ ရာဇသတ္ႀကီး ဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၂၈ (ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းတစ္ဦး တရားစီရင္ မႈ ေဆာင္ရြက္ေနခ်ိန္မွာ တမင္ေစာ္ကားဝင္ ေရာက္ ေႏွာင့္ယွက္ျခင္းကို က်ဴးလြန္ျခင္း)ျဖင့္ တရားစြဲဆိုထားသည့္အမႈတြင္ အာမခံေလွ်ာက္ ထားပါက ေပးအပ္ရမည့္အမႈ ျဖစ္သည့္အျပင္ ေရွ႕ေနလိုက္ပါခြင့္ကို ပိတ္ပင္ျခင္းသည္ ဖြဲ႕စည္း ပံု အေျခခံဥပေဒကို ခ်ဳိးေဖာက္ရာေရာက္ေၾကာင္း သံုးသပ္ၾကသည္။
”ေရွ႕ေနကို ဝင္ခြင့္မေပးဘူးဆိုတာ။ စီရင္ခ်က္မွာ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေနရဲ႕ နာမည္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေျပာေနတာေတြက ေရွ႕ေန က အခန္းထဲဝင္လို႔ မရဘူးလို႔ ေျပာေနတယ္။ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ကို ေျပာရမယ္ဆိုရင္ တိတိ က်က် ေရးပါ။ ကြၽန္ေတာ္ အမွားအမွန္မသိဘူး။ ျဖစ္စဥ္ကိုမသိဘူး။ ဝင္ခြင့္မရဘူးဆိုရင္ မွားတယ္ဗ်။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားတိုင္းဟာ ဥပေဒအရာမွာ တန္းတူအခြင့္အေရးရွိၿပီး ေတာ့ ဥပေဒရဲ႕အကာအကြယ္ကို လူတိုင္းရခြင့္ ရွိတယ္။ ျငင္းပယ္ခံရာ ျဖစ္တယ္။ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ကုိ ျငင္းခံရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာခ်င္တယ္”ဟု ဦးသိန္းသန္းဦး က ဆက္လက္ေျပာဆိုသည္။
ထို႔အျပင္ ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုတရား လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္မွ မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္၍ တရားေရးဝန္ထမ္းမ်ားသည္ လူထုႏွင့္ ဆက္ဆံျခင္း၊ သတင္းမီဒီယာမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံ ျခင္း စသည္တို႔တြင္ ဝန္ေဆာင္မႈေကာင္းမ်ား ေပးအပ္ႏိုင္ရန္အတြက္ သင္တန္းမ်ားေပးျခင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည္ကို ေတြ႕ရေသာ္လည္း ယခုကဲ့သို႔ တရား႐ံုးနယ္ပယ္ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားေၾကာင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနယ္ပယ္ကို ထိခိုက္ေစ ႏိုင္ေၾကာင္း သံုးသပ္ၾကသည္။
ထိုနည္းတူပင္ စဥ့္ကူးခ႐ိုင္ တရာ႐ံုးတြင္ လည္း တရားစီရင္ေရးကိစၥႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ အေၾကာင္းအရာအခ်ိဳ႕ေၾကာင့္ တရားလိုျဖစ္သူ မွ တရား႐ံုးေရွ႕မ်က္ႏွာစာမွ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္တြင္ ဴငလန တင္၍ ထုတ္လႊင့္ခဲ့ရာ ၾကည့္႐ႈသူမ်ားျပား ခဲ့ၿပီး တရားစီရင္ေရးက႑အေပၚ ေဝဖန္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။
”တစ္ဖက္ကသက္ေသခံေတြရဲ႕ ထြက္ခ်က္ ေတြကို ဖတ္သြားတယ္။ တရားလိုျဖစ္တဲ့ ကြၽန္မ ကိုယ္တိုင္ရဲ႕ ထြက္ခ်က္ေတြကို ဖတ္မသြားဘူး။ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ ခုိင္လံုတဲ့သက္ေသေတြရဲ႕ ထြက္ ခ်က္ေတြကို မဖတ္သြားဘူး။ တစ္ဖက္သတ္အမိန္႔ ေပါ႔။ စြဲခ်က္မွာပါတာတင္ လႊတ္လိုက္လို႔ ကြၽန္မ က ေျပာျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ေလးႏွစ္လံုးလံုး ဖံုးကြယ္ ထားခဲ့ရတဲ့ အမႈႀကီးလည္း ျဖစ္တယ္။ ဘာမွ ေျဖရွင္းခြင့္မရဘဲနဲ႔ အခုခ်ိန္အထိ နစ္နာဆံုး႐ံႈး မႈေတြ ႀကံဳခဲ့ရတယ္။ ဘဝပ်က္မတတ္ ျဖစ္ခဲ့ရ တယ္။ အဲဒီအတြက္ မခံစားႏိုင္လို႔ ေျပာျဖစ္ခဲ့ ပါတယ္”ဟု ေတးသံရွင္တသသက ေျပာသည္။
ထိုအေျခအနမ်ားေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္မွ ဦးစီးကာ မႏၲေလးတိုင္း ေဒသႀကီး တရားေရးဦးစီးမွဴးက ျပည္သူမ်ား မွန္ကန္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္ ရရွိေစ ေရးအတြက္ ရွင္းလင္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အဆိုပါရွင္းလင္းပြဲအတြင္း လူမႈကြန္ရက္အတြင္း ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။
”ဖိနပ္နဲ႔ေပါက္တဲ့ကိစၥတို႔ တသသကိစၥတို႔ ကလဲ ေသေသခ်ာခ်ာမရွင္းဘူး။ ဖိနပ္ေပါက္တဲ့ အစဥ္အလာကိုလဲ မရွိေစခ်င္ဘူး။ အဲဒါကိုလဲ ၾကာေတာ့ တုတ္ဆြဲဓားဆြဲ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္။ အဲလိုလဲ မလုပ္ပါနဲ႔။ ထိထိေရာက္ေရာက္ တိုင္ပါ။ တိုင္လို႔ အေရးမယူရင္ ဥပေဒနဲ႔အညီ ဆႏၵ ထုတ္ေဖာ္ပါ။ အဲလိုမဟုတ္ဘဲလုပ္လာရင္ ဖိနပ္ အစား ဓားေတြတုတ္ေတြပါလာရင္ ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးလာႏိုင္တယ္။ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိတဲ့လူ ေပါ႔။ အေပၚကလူေတြကလဲ ခ်က္ခ်င္းဆင္းၿပီး ေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ ေမးျမန္းၿပီး လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ျဖည့္ဆည္းေပးဖုိ႔ လိုတယ္။ အဲဒါႀကီးကို အခ်ိန္ဆြဲၿပီး ၾကန္႔ၾကာေအာင္လို႔ေတာ့ မထား ေစခ်င္ဘူး။ အခ်ိန္ေႏွာင့္ေႏွးမႈေတြ ရွိလာရင္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးအေနနဲ႔ လူစုလူေဝးေတြ ေပၚ လာႏိုင္တယ္။ အခ်ိန္မလင့္ခင္လုပ္မွ ရမယ္”ဟု တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးေရာဘတ္စန္း ေအာင္က သံုးသပ္ေျပာဆိုသည္။
သာမန္ျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ တရား႐ံုး၊ ရဲစခန္းမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာ ဌာနအသီးသီးတို႔ ႏွင့္ဆက္ဆံရာတြင္ ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ နားလည္ မႈမရွိ၍ အခက္အခဲမ်ားစြာ ရွိေနျခင္းကလည္း ျပည္သူႏွင့္ ႏိုင္ငံဝန္ထမ္းမ်ားအၾကား ဆက္ဆံ ရာတြင္ အဓိက အခက္အခဲတစ္ရပ္ ျဖစ္ေန ေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။
”တရား႐ံုးေတြ ရဲစခန္းေတြ ခဏထားပါ ဦး။ အျခားဌာနဆိုင္ရာေတြကိုသြားရင္ေတာင္ မွ ေအာ္ေငါက္တာေတြ ရွိေနေသးတယ္။ ကြၽန္ ေတာ္ မွတ္ပံုတင္ေပ်ာက္လို႔ ဘယ္လိုျပန္လုပ္ရ မလဲ သြားစံုစမ္းတာ ေအာ္ေငါက္ခံရေသးတယ္။ ဒါေတြက မျဖစ္သင့္ေတာ့ဘူး။ ဝန္ထမ္းသည္ ဝန္ေဆာင္မႈေပးရမယ့္ အေျခအေနပါ။ ေအာက္ ေျခအဆင့္အထိ ေျပာင္းလဲမႈေတြလုပ္ရဦးမယ္” ဟု ဌာနဆိုင္ရာႏွင့္ပတ္သက္၍ ထိေတြ႕ဆက္ ဆံခဲ့သူ တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ကိုႏုိင္ဝင္းကေျပာသည္။
အမ်ားျပည္သူမ်ားႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ထိေတြ႕ ဆက္ဆံလ်က္ရွိသည့္ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဦးစီးဌာန၊ တရား႐ံုး၊ ဥပေဒ႐ံုးႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕မ်ား သည္ ႏိုင္ငံအတြင္း တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးလုပ္ ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ အေရးႀကီးသည့္ အခန္းက႑မွ ပါဝင္ေနသည္။ ထို႔အတူ ျပည္ သူမ်ားအေနျဖင့္ မႈခင္းဆိုင္ရာကိစၥမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာပါက သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ရမည္ကို စိုးရြံ႕မႈမ်ားရွိလာပါက ပူး ေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကို ထိခိုက္လာႏိုင္ေၾကာင္း ေလ့လာသူမ်ားက သံုးသပ္ၾကသည္။
”လူထုက ဒီလိုမ်ဳိး တရား႐ံုးေတြဘာေတြ ေရာက္တယ္ဆိုရင္ ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာကို နား မလည္ၾကဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ ကိုယ့္အခြင့္အေရး ကို ဘယ္လိုလဲဆိုတာ မသိဘူး။ ကိစၥတစ္ခုျဖစ္ ရင္ ဘယ္လိုခ်ဥ္းကပ္ရမလဲဆိုတာ မသိဘူးျဖစ္ ေနတယ္။ သိတဲ့ တာဝန္ရွိတဲ့လူေတြကလဲ ဒါ ကို ေသခ်ာမရွင္းျပေတာ့ ျပည္သူေတြက ထိေတြ႕ ဆက္ဆံရမွာကို ပိုၿပီးေၾကာက္ရြံ႕လာၾကတယ္။ ဒါကို သက္ဆိုင္ရာအစိုးရအေနနဲ႔ ဥပေဒပိုင္း ဆိုင္ရာေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔သိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးသင့္တယ္”ဟု လယ္ယာေျမ မႈခင္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ လိုက္လံကူညီေပး ေနသူတစ္ဦးက ေျပာသည္။
ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္ တရားစီရင္ေရး
တရားစီရင္ေရးက႑ႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္ မာႏိုင္ငံ တရားသူႀကီးမ်ားအတြက္ တရားစီရင္ ေရးက်င့္ဝတ္ အခန္း(၁)ပါ ”လြတ္လပ္မႈ”အခန္း ၏ အပိုဒ္ ၄ တြင္ ေဖာ္ျပခ်က္အရ တရားသူႀကီး မ်ားသည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လူမႈအသိုင္း အဝိုင္းႏွင့္ျဖစ္ေစ မိမိစီရင္ဆုံးျဖတ္ရမည့္အမႈမွ အမႈသည္မ်ားႏွင့္ျဖစ္ေစ အေႏွာင္အဖြဲ႕ ကင္း ရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားျခင္းသည္ တရားစီရင္ေရး က႑ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ ေကာင္းမြန္ သည့္ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။
”စီမံခန္႔ခြဲေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ၊ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြကို သက္ဆိုင္တဲ့ ဥပေဒ၊ စည္း မ်ဥ္းေတြကို ကိုးကားျခင္းမျပဳဘဲ ျပဳလုပ္ၾကတဲ့ အခါ ဆင္ျခင္တုံတရား အားနည္းၿပီး တစ္ဖက္ သတ္ဆန္တဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ၊ ဆုံးျဖတ္ ခ်က္ေတြကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ အဲဒီကတစ္ ဆင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈကိုထိခိုက္ေစၿပီး အစိုးရ အေပၚ ျပည္သူေတြရဲ႕ယုံၾကည္မႈ က်ဆင္းေစပါ တယ္”ဟု တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ တရား မွ်တမႈဆိုင္ရာ ေပါင္းစပ္ညႇိႏႈိင္းေရး ညီလာခံ တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာဆိုခဲ့သည္။
လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးစအခ်ိန္တြင္ ျပ႒ာန္း သတ္မွတ္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဥပေဒအဆင့္ အတန္းသည္ ေဟာင္ေကာင္၊ စင္ကာပူ စသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားမွ ေလးစားခဲ့ရသည့္ သမိုင္းေၾကာင္းမ်ား ရွိခဲ့ဖူးသည္ဟုဆိုၾကသည္။ ထို႔အျပင္ ဥပေဒပညာႏွင့္ပတ္သက္၍ ကြၽမ္းက်င္သည့္ ပညာ ရွင္မ်ားစြာ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ္လည္း ဥပေဒပညာ ကို တန္ဖိုးထားသည့္ေခတ္စနစ္ ပ်က္သုဥ္းသြား ျခင္းေၾကာင့္ အဆိုပါ အစဥ္အလာေကာင္းမ်ား ကို ျပန္လည္ထူေထာင္ရန္အတြက္ ဝိုင္းဝန္း ႀကိဳးပမ္းရမည္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာဆိုထားသည္။
”အစိုးရသစ္ တက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တရား ဥပေဒနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ဌာနအဖြဲ႕အစည္းေတြ အေပၚမွာ လူစုလူေဝးနဲ႔ ဖိအားေပးမႈေတြရွိလာ တဲ့အတြက္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ ယိမ္းယိုင္ လာတာလဲ ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တရားဥပေဒစိုး မိုးေရးေပါ့။ ရဲစခန္းက အလုပ္မလုပ္လို႔ မပီျပင္ လို႔ ရဲစခန္းကုိ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆုိရင္ လဲ တရားနည္းလမ္းအရ စနစ္တက်ေဆာင္ရြက္ ရမယ္။ အခုက ထစ္ခနဲရွိ လူစုလူေဝးနဲ႔ သက္ ဆိုင္ရာ ၿမိဳ႕နယ္ရပ္ကြက္ေတြကမဟုတ္ဘဲ တျခား ေနရာေတြက လူေတြနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတာကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ တမင္သက္သက္ အကြက္ ခ်ၿပီးေတာ့ လုပ္ေနတဲ့လူေတြ။ အဲဒီေတာ့ ဒီလို ဟာမ်ဳိးေတြကိုသာ ဆက္လုပ္ေနမယ္ဆိုရင္ တရား ဥပေဒစိုးမိုးေရးက ဘယ္လိုမွ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ႏိုင္ဘူး။ တစ္ဖက္ကလဲ တရားေရး၊ ဥပ ေဒ၊ ရဲစခန္းစတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကလဲ အမႈေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းတဲ့ေနရာမွာ စနစ္တက်ေဆာင္ ရြက္ဖို႔ လိုတယ္”ဟု တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္က ဆိုျပန္သည္။
အဂတိလိုက္စားမႈမ်ား၊ ဥပေဒအား လိုရာ ဆြဲ၍ ကိုယ္က်ိဳးရွာေဖြမႈမ်ား၊ တရားမွ်တမႈ မရွိ ခဲ့သည့္ အေျခအေနမ်ားသည္ ႏွစ္ကာလမ်ား စြာ ျဖတ္သန္းခဲ့ရသည့္အတြက္ တရားစီရင္ေရး က႑အေပၚ ျပည္သူမ်ား၏ ယံုၾကည္မႈသည္ က်ဆင္းခဲ့သည္။ ထိုအေျခအေနမ်ားကို အခ်ိန္ မီ ထိန္းေက်ာင္းျပဳျပင္ကာ ျပည္သူမ်ား နိစၥဓူဝ ေတြ႕ၾကံဳေနရေသာ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အခက္ အခဲမ်ားကို အစိုးရအေနျဖင့္ ကူညီေျဖရွင္းမွ သာလွ်င္ ျပည္သူမ်ားကို တရားဥပေဒ၏အရိပ္ ေအာက္တြင္ လံုၿခံဳစြာထားရင္း ဒီမိုကေရစီပန္း တိုင္သစ္ဆီသို႔ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။
Discussion about this post